informacje dla grafik�w, poligraf�w i informatyk�w

Wady pikseli

Monitor LCD wy��wietla obraz poprzez matryc� element�w sk��adaj��cych si� z elektrody i ciek��ych kryszta��w. Pojedynczy element potrafi wy�wietli� punkt o kolorze czerwonym (R - red), zielonym (G - green) lub niebieskim (B - blue) i zwany jest subpikselem. Trzy subpiksele RGB tworz�� jeden zesp� zwany pikselem, kt�ry potrafi wy�wietli� jeden z 16,7 mln kolor�w. Niestety ka�dy z subpikseli jak i ca�y piksel mo�e ulec awarii.

Zanim odpowiednia norma uregulowa�a problemy zwi�zane z wadliwymi pikselami na rynku panowa�o zamieszanie. Ka�dy producent mia� swoje zasady dotycz�ce wadliwych pikseli. Cz�sto nawet ca�e grupy uszkodzonych pikseli, znacznie utrudniaj�ce korzystanie z monitora, nie dawa�y podstaw do wymiany czy naprawy monitora.

Obecnie obowi�zuje norma ISO13406-2, kt�ra definiuje typy wadliwych pikseli i wprowadza graniczne warto�ci dozwolonych wad pikseli. Je�li monitor nie mie�ci si� w dozwolonych granicach to jego producent jest zobowi�zany do naprawy/wymiany gwarancyjnej.

Przede wszystkim norma okre�la typy wad pikseli.

• Typ 1 - piksel zawsze jasny. Niezaleďż˝nie od tego jaki kolor ma wyswietliďż˝ piksel zawsze wyďż˝wietla biaďż˝y kolor. (uwaga w kilku artykuďż˝ach w sieci zauwaďż˝yďż˝em b��d polegajďż˝cy na zamianie b��du typu 1 z b��dem typu 2)
• Typ 2 - piksel zawsze ciemny.
• Typ 3 - uszkodzony jeden lub dwa subpiksele (zawsze ciemne lub zawsze jasne).

Nast�pnie norma wprowadza cztery klasy paneli. Producent jest zobowi�zany poda� do jakiej klasy zalicza panel w swoim monitorze. Dla ka�dej klasy norma podaje ilo�� dopuszczalnych uszkodzonych pikseli w przeliczeniu na jeden milion pikseli monitora. Og�lnie przyjmuje si� za najbardziej uci��liw� wad� typu 1 a najmniej przeszkadza wada typu 3. To logiczne poniewa� uszkodzony subpiksel w wielu wypadkach b�dzie pokazywa� prawid�owy kolor.

Obecnie prawie wszystkie monitory na rynku konsumenckim zaliczane s� do drugiej klasy. Oznacza to, �e na ka�dy milion wy�wietlanych przez monitor pikseli dopuszcza si� dwa uszkodzone piksele typu 1, dwa typu 2 i pi�� typu 3.

Ponadto autorzy normy przewidzieli to, �e wyst�powanie wadliwych pikseli blisko siebie jest bardziej uci��liwe ni� kiedy wady wyst�puj� daleko od siebie. Wprowadzili poj�cie klastra, przez kt�ry rozumiemy blok 5x5 pikseli. Je�li uszkodzone piksele s� w obr�bie jednego klastra to norma jest znacznie surowsza. Dla panelu klasy drugiej przy uszkodzonych pikselach typu 1 i 2 b��dy w klastrze s� niedopuszczalne. Je�li uszkodzenia s� typu 3 to dozwolone jest istnienie dw�ch takich wadliwych klastr�w. Oczywi�cie wszystkie normy dotycz� jednego miliona pikseli. Zwracam uwag� na to, �e monitor o rozdzielczo�ci Full HD (1920x1080) ma dwa miliony pikseli. Zatem dopuszczalne b�dzie istnienie a� czterech uszkodzonych pikseli typu 1.

Przyk�ad 1 - wadliwy subpiksel

Zdj�cie uszkodzonego piksela wykonane w du�ym powi�kszeniu. Wyra�nie wida�, �e niebieski subpiksel przepuszcza �wiat�o. Jest to wada typu 3.

Przyk�ad 2 - wadliwy subpiksel

Wadliwy piksel zosta� odkryty na zielonej planszy testowej. Zdj�cia wykonano w du�ym przybli�eniu. Wyra�nie wida�, �e subpiksel koloru zielonego nie przepuszcza �wiat�a.

Przy wy�wietlaniu koloru bia�ego piksel reprodukuje kolor r�owo-fioletowy.

W zbli�eniu wyra�nie wida�, �e subpiksel zielony jest wy��czony (nie przepuszcza �wiat�a).